Napięcie powierzchniowe to zjawisko, w którym powierzchnia cieczy działa jak elastyczna membrana, dążąc do minimalizacji jej pola powierzchni. Jest to spowodowane siłami spójności pomiędzy cząsteczkami na powierzchni cieczy. W przypadku wody siły spójności wynikają z wiązań wodorowych pomiędzy cząsteczkami wody. Te wiązania wodorowe tworzą na powierzchni silną sieć sił międzycząsteczkowych, które utrzymują razem cząsteczki wody i minimalizują powierzchnię.
Akcja kapilarna:
Działanie kapilarne to zdolność cieczy do przepływu w górę w wąskiej rurce lub kapilarze wbrew sile grawitacji. Zjawisko to wynika również z sił kohezji pomiędzy cząsteczkami cieczy oraz sił adhezji pomiędzy cząsteczkami cieczy a ściankami kapilary. W przypadku wody siły spójności pomiędzy cząsteczkami wody i siły przylegania wody do szkła przyczyniają się do zjawiska kapilarnego. Siły spójności powodują sklejanie się cząsteczek wody, podczas gdy siły adhezji powodują przyciąganie wody do ścianek kapilary. Ta kombinacja sił powoduje, że woda unosi się w górę rurki kapilarnej, aż siła grawitacji skierowana w dół zostanie zrównoważona przez skierowane w górę siły kohezji i adhezji.
Podsumowując, napięcie powierzchniowe w wodzie jest spowodowane siłami spójności pomiędzy cząsteczkami wody, podczas gdy działanie kapilarne jest wynikiem zarówno sił kohezji, jak i adhezji.