Wczesne nasiona:
* Sir Syed Ahmad Khan: Pod koniec XIX wieku podkreślił edukację muzułmańską i opowiadał się za ochroną praw muzułmańskich w brytyjskich Indiach.
* Allama Iqbal: Znany poeta i filozof, wyrażał pomysł oddzielnego państwa muzułmańskiego w swoim słynnym adresie z 1930 r., Wymagając do „oddzielnego muzułmańskiego państwa w północno-zachodnich Indiach”.
* Muhammad Ali Jinnah: Początkowo opowiadał się za jednością hindusko-muzułmańską, ale ostatecznie stał się wiodącą postacią w Lidze Muzułmańskiej, opowiadając się za oddzielnym narodem.
Ruch dla Pakistanu:
* All-India Muzułmańska Liga: Założona w 1906 roku, ostatecznie stała się siłą napędową popytu na Pakistan, a Jinnah jest jej prezydentem.
* Teoria dwóch narodów: Teoria ta, spopularyzowana przez Ligę Muzułmańską, argumentowała, że Hindusi i Muzułmanie byli dwoma odrębnymi narodami, z których każdy zasługuje na własny stan.
należy pamiętać:
* „Dream” Pakistanu nie było oparte wyłącznie na wizji Jinnah. Wyłoniło się to z zbiorowych lęków i aspiracji wielu muzułmanów, którzy czuli się niepewni i marginalizowani w brytyjskich Indiach.
* W walce o Pakistan było wiele osób i grup. Przywódcy tacy jak Chaudhry Rehmat Ali, który wymyślił sam termin „Pakistan”, i postacie takie jak Liaquat Ali Khan, który odegrał kluczową rolę w ustanowieniu nowego narodu, zasługują na uznanie.
* Tworzenie Pakistanu było złożonym i wieloaspektowym wydarzeniem. Było to wynikiem różnych czynników politycznych, społecznych i kulturowych, w tym tożsamości religijnych, walk władzy politycznej i obaw przed statusem mniejszości.
Dlatego, podczas gdy Jinnah odegrał kluczową rolę w kształtowaniu ruchu do Pakistanu, niesprawiedliwe byłoby uznanie go wyłącznie „snem”. Pragnienie oddzielnej ojczyzny było wspólnym nastroje wśród wielu muzułmanów w brytyjskich Indiach, a jej realizacja obejmowała wysiłki wielu osób i grup.