Het exacte mechanisme waarmee een dromenvanger zou werken is niet wetenschappelijk begrepen, maar er zijn verschillende mogelijke verklaringen:
* Het placebo-effect: Het geloof in de kracht van de dromenvanger kan op zichzelf al voldoende zijn om een positief effect te creëren, omdat mensen die erin geloven een verminderde frequentie of intensiteit van nachtmerries kunnen ervaren, simpelweg omdat ze dat verwachten.
* Selectieve aandacht: Dromenvangers kunnen ervoor zorgen dat mensen meer aandacht aan hun dromen besteden, waardoor ze zich meer van hun dromen kunnen herinneren, zowel goede als slechte. Dit zou de illusie kunnen wekken dat de dromenvanger slechte dromen wegfiltert, terwijl hij in werkelijkheid mensen simpelweg bewuster maakt van al hun dromen.
* Droominterpretatie: Dromenvangers kunnen mensen helpen hun dromen op een positievere manier te interpreteren. Door zich te concentreren op de goede dromen die via het internet passeren, is de kans groter dat mensen de positieve aspecten van hun leven zien en oplossingen voor hun problemen vinden.
Het is belangrijk op te merken dat er geen wetenschappelijk bewijs is dat de bewering ondersteunt dat dromenvangers echt werken. Ze kunnen echter nog steeds een waardevol hulpmiddel zijn om positief denken en emotioneel welzijn te bevorderen.