Σε ορισμένες βουδιστικές παραδόσεις, η βασική αιτία της άγνοιας και της επιθυμίας εντοπίζεται σε ένα γεγονός γνωστό ως «αρχική άγνοια» (mula avidya) ή «αρχέγονη άγνοια» (adi avidya). Αυτό αναφέρεται στη θεμελιώδη παρανόηση ή παρανόηση της αληθινής φύσης της πραγματικότητας, η οποία προκύπτει λόγω της συσκότισης της σοφίας και της επιρροής αρνητικών ψυχικών καταστάσεων όπως η προσκόλληση, η αποστροφή και η αυταπάτη.
Σύμφωνα με τις διδασκαλίες, αυτή η αρχική άγνοια οδηγεί στη δημιουργία καρμικών προτύπων, τα οποία διαιωνίζουν τον κύκλο της γέννησης και της αναγέννησης. Καθώς τα όντα ενεργούν και αντιδρούν με βάση την άγνοια και την επιθυμία τους, συσσωρεύουν καρμικά αποτυπώματα ή τάσεις που διαμορφώνουν τις μελλοντικές τους εμπειρίες και τα οδηγούν να γεννηθούν σε διαφορετικές σφαίρες ύπαρξης.
Η Samsara θεωρείται ως μια συνεχής διαδικασία ταλαιπωρίας και δυσαρέσκειας επειδή χαρακτηρίζεται από παροδικότητα, αλλαγή και τους εγγενείς περιορισμούς της εξαρτημένης ύπαρξης. Ο στόχος της βουδιστικής πρακτικής είναι να ξεπεράσει την άγνοια και την επιθυμία, να επιτύχει τη φώτιση και να απελευθερωθεί από τον κύκλο της σαμσάρα για να επιτύχει την απελευθέρωση και την τελική ευτυχία.