Η έννοια των φαντασμάτων που στοιχειώνουν τους ανθρώπους ήταν διαδεδομένη σε όλη την ιστορία και σε όλους τους πολιτισμούς. Αν και δεν υπάρχουν επιστημονικά στοιχεία που να υποστηρίζουν την ύπαρξη φαντασμάτων ή την ικανότητά τους να στοιχειώνουν άτομα, αυτές οι πεποιθήσεις επιμένουν λόγω διαφόρων ψυχολογικών, πολιτισμικών και ατομικών παραγόντων:
1. Παρερμηνεία: Οι θεάσεις φαντασμάτων και οι στοιχειωτικές εμπειρίες συχνά προέρχονται από παρερμηνεία φυσικών φαινομένων, αισθητηριακές δυσλειτουργίες ή ψυχολογικές επιδράσεις. Παράγοντες όπως οι οπτικές ψευδαισθήσεις, οι ακουστικές παραμορφώσεις ή η υπνική παράλυση μπορούν να δημιουργήσουν την ψευδαίσθηση των φανταστικών συναντήσεων.
2. Πολιτιστικές πεποιθήσεις: Οι πολιτισμοί και οι θρησκείες σε όλο τον κόσμο έχουν περίπλοκες πεποιθήσεις για τη μετά θάνατον ζωή, τα πνεύματα και τα φαντάσματα. Αυτές οι πεποιθήσεις επηρεάζουν τις αντιλήψεις και τις εμπειρίες των ατόμων, διαμορφώνοντας τον τρόπο με τον οποίο ερμηνεύουν ορισμένα ανεξήγητα γεγονότα ως στοιχειώματα.
3. Συναισθήματα: Τα ισχυρά συναισθήματα, όπως η θλίψη, ο φόβος και το άγχος, μπορούν να επηρεάσουν τις ψυχολογικές καταστάσεις των ατόμων και να τα κάνουν πιο επιρρεπή στο να βιώνουν ή να πιστεύουν σε στοιχειώματα. Οι συναισθηματικοί δεσμοί με ένα μέρος ή ένα άτομο που έχει πεθάνει μπορεί να συμβάλουν στην αντίληψη ενός στοιχειωμένου.
4. Τραυματικά συμβάντα: Τραυματικές εμπειρίες, όπως ξαφνικοί ή απροσδόκητοι θάνατοι, μπορεί να προκαλέσουν στα άτομα άλυτα συναισθήματα ή επιθυμία για κλείσιμο. Αυτό μπορεί να εκδηλωθεί με τη μορφή στοιχειώσεως, όπου τα άτομα αντιλαμβάνονται την παρουσία του νεκρού.
5. Κοινωνική επιβεβαίωση: Η μεροληψία επιβεβαίωσης παίζει ρόλο στη διαμόρφωση των πεποιθήσεων. Όταν τα άτομα ακούν ιστορίες ή συναντούν μαρτυρίες για στοιχειώματα, μπορεί να ενισχύσει τις δικές τους εμπειρίες, καθιστώντας τους πιο πιθανό να ερμηνεύουν τα γεγονότα ως υπερφυσικά παρά να αναζητούν λογικές εξηγήσεις.
6. Ευπάθεια: Τα άτομα που αντιμετωπίζουν αυξημένη ευαλωτότητα λόγω στρες, άγχους ή συναισθηματικής αναταραχής μπορεί να είναι πιο επιρρεπή στην ερμηνεία διφορούμενων αισθητηριακών πληροφοριών ως φανταστικών φαινομένων.
7. Φαντασία και δημιουργικότητα: Μερικά άτομα έχουν ζωηρή φαντασία ή καλλιτεχνικές κλίσεις που τους επιτρέπουν να ερμηνεύουν δημιουργικά τις αισθητηριακές εισροές, οδηγώντας στην πίστη στα στοιχειώματα.
8. Προκατάληψη επιβεβαίωσης: Οι άνθρωποι που πιστεύουν σε φαντάσματα τείνουν να ερμηνεύουν διφορούμενα γεγονότα με τρόπους που υποστηρίζουν τις πεποιθήσεις τους. Για παράδειγμα, μπορεί να αποδώσουν έναν περίεργο θόρυβο σε ένα φάντασμα, αντί να σκεφτούν μια πιο κοσμική εξήγηση όπως το τρίξιμο του σπιτιού.
9. Ανάγκη για κλείσιμο: Για μερικούς ανθρώπους, η πίστη σε φαντάσματα μπορεί να προσφέρει μια αίσθηση κλεισίματος ή άνεσης μετά το θάνατο ενός αγαπημένου προσώπου. Μπορεί να είναι ευκολότερο να αντιμετωπίσεις την απώλεια πιστεύοντας ότι το άτομο είναι ακόμα παρόν με κάποιο τρόπο.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι ενώ αυτές οι πεποιθήσεις έχουν σημαντικό νόημα και αντίκτυπο για πολλά άτομα, δεν υπάρχουν απτά επιστημονικά στοιχεία που να υποστηρίζουν την ύπαρξη φαντασμάτων ή την ικανότητά τους να στοιχειώνουν τους ανθρώπους.