Σε θρησκευτικές παραδόσεις όπως ο Ινδουισμός, ο Βουδισμός, ο Τζαϊνισμός και ο Σιχισμός, η μετενσάρκωση συχνά θεωρείται ως μια φυσική διαδικασία πνευματικής εξέλιξης. Ο απώτερος στόχος αυτών των παραδόσεων είναι να απελευθερωθούν από τον κύκλο της μετενσάρκωσης και να επιτύχουν την απελευθέρωση ή τη φώτιση, η οποία επιτρέπει την ένωση της ψυχής με το θείο ή την παύση του πόνου. Για να ξεφύγουν από αυτόν τον κύκλο, τα άτομα στοχεύουν να αναπτύξουν πνευματική σοφία, αγνότητα και συμπόνια, δουλεύοντας για να ξεπεράσουν τις επιθυμίες, τις προσκολλήσεις και τις αρνητικές ενέργειες που τα δεσμεύουν με τον υλικό κόσμο.
Ορισμένες φιλοσοφικές και πνευματικές διδασκαλίες προτείνουν εναλλακτικούς τρόπους κατανόησης της φύσης της ύπαρξης και της μετενσάρκωσης. Για παράδειγμα, στη βουδιστική παράδοση Theravada, η έννοια της αναγέννησης συνδέεται με την ιδέα της παροδικότητας και την έννοια του «μη εαυτού» (Anatta). Σε αυτή την προοπτική, ο απώτερος στόχος δεν είναι απαραίτητα να ξεφύγουμε από τον κύκλο της ύπαρξης, αλλά να αποκτήσουμε μια εικόνα της αληθινής φύσης της πραγματικότητας και να εξαλείψουμε τις βαθύτερες αιτίες του πόνου.
Στις Αβρααμικές θρησκείες όπως ο Ιουδαϊσμός, ο Χριστιανισμός και το Ισλάμ, η έννοια της μετενσάρκωσης γενικά δεν είναι αποδεκτή ως κεντρικό δόγμα. Αντίθετα, αυτές οι παραδόσεις επικεντρώνονται στις έννοιες της μετά θάνατον ζωής και της ανάστασης. Η πίστη στη μετά θάνατον ζωή συνήθως περιλαμβάνει μια ενιαία κρίση μετά το θάνατο, με βάση τις πράξεις κάποιου στη ζωή, η οποία καθορίζει την αιώνια ανταμοιβή στον παράδεισο ή την τιμωρία στην κόλαση.
Στη δυτική φιλοσοφία, οι υπαρξιστικές και υλιστικές προοπτικές συχνά απορρίπτουν την ιδέα της μετενσάρκωσης. Ο υπαρξισμός τονίζει την ατομική ελευθερία, την ευθύνη και τη σημασία του να ζεις μια αυθεντική ζωή χωρίς να βασίζεται σε προκαθορισμένες μοίρες ή προηγούμενες ζωές. Οι υλιστικές φιλοσοφίες, που δίνουν έμφαση στον φυσικό και παρατηρήσιμο κόσμο, γενικά δεν προσυπογράφουν την έννοια της μετενσάρκωσης.
Είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε ότι αυτές οι προοπτικές για τη μετενσάρκωση είναι διαφορετικές και οι ερμηνείες μπορεί να ποικίλλουν εντός των θρησκευτικών παραδόσεων και των φιλοσοφικών σχολών σκέψης. Οι διαφορετικές πεποιθήσεις σχετικά με τη φύση της πραγματικότητας, τη μετά θάνατον ζωή και τον σκοπό της ανθρώπινης ύπαρξης μπορούν να οδηγήσουν σε διαφορετικές αντιλήψεις και προσεγγίσεις στην ιδέα της απόδρασης ή της υπέρβασης του κύκλου της μετενσάρκωσης.